مباحث مدیریتی 28 به استنادآیات قرآنی
تملق اطرافیان
وَ إِذا جاؤُکَ حَیوْکَ بِما لَمْ یحَیکَ بِهِ اللّهُ ... (مجادله، 8)
و هنگامی که به سوی تو می‌آیند کلماتی را برای سلام کردن به کار می‌برند که حتی خدا آن‌گونه تو را تحیت و سلام نگفته است.
271.مدیران باید توجه کنند هر احترام و تکریمی قابل اعتماد نیست و باید مراقب آفت چاپلوسان و متملقان باشند.
جبران اشتباه
ءَ أَشْفَقْتُمْ ... فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللّهُ عَلَیکُمْ فَأَقیمُوا الصَّلاةَ ... (مجادله، 13)
خداوند دستور داد که برای گفتگوی خصوصی با پیامبر صدقه‌ای بدهید، همه اصحاب جز حضرت علی علیه السلام کناره گیری کردند و در این آزمایش شکست خوردند و فهمیدند که ارزش مال دنیا نزد آنان از ملاقات خصوصی با پیامبر بیشتر است. سپس فرمان صدقه برداشته شد دستور اقامه نماز برای جبران شرمندگی مطرح گردید.
272.شایسته است در توبیخ زیردستان راه جبران را برای ایشان باز گذاشت.
تخصیص منابع
کَی لا یکُونَ دُولَةً بَینَ اْلاَغْنِیاءِ مِنْکُمْ ... (حشر، 7)
ای پیامبر! اموال را بین فقرا و یتیمان و در راه ماندگان و نیازمندان تقسیم کن... تا این اموال تنها میان ثروتمندان در گردش نباشد.
273.عدم تمرکز امکانات در یک قسمت و تخصیص عادلانة آن به بخش‌های مختلف سازمان، از جمله مواردی است که مدیران باید در بودجه ریزی و تخصیص منابع مورد توجه قرار دهند.
خطر جا سوسان
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ نافَقُوا یقُولُونَ ... (حشر، 11)
ای پیامبر! آیا منافقان را در اطراف خود نمی‌بینی.
274.مدیران باید توجه داشته باشند که همواره افرادی نقشه‌ها و طرح‌ها و استراتژی‌های سازمان را به‌گوش رقیبان می‌رسانند.
اصالت دینی و خانوادگی
کَمَثَلِ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ ... (حشر، 15)
این یهودیان نیز مانند کسانی هستند که چندی قبل از آنان بودند. (اینان نیز فرزندان سلف نیاکان خود هستند و مثل پدران خود، بدی را در پیش گرفته‌اند.)
275.مدیران باید به اصالت دین و خانوادگی کارکنان خود توجه داشته باشند و تنها به کسانی که سابقة درخشان و خوبی دارند اعتماد کنند.
ارائه الگو
قَدْ کانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فی إِبْراهیمَ ... (ممتحنه، 4)
ای مؤمنان! ابراهیم برای شما الگویی نیکوست.
276.در هدایت کارکنان به سوی اهداف، ارائة نمونه‌‌هایی عینی و عملی که الگوی پویایی برای رسیدن به هدف باشند، لازم است.
وحدت و یکپارچگی
إِنَّ اللّهَ یحِبُّ الَّذینَ یقاتِلُونَ فی سَبیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ (صف، 4)
خداوند کسانی را دوست دارد که در راه او صف بسته، پیکار می‌کنند، چنانکه گویی بنیانی از آهن به پا شده است.
277.باید از هر نوع اختلاف و نابسامانی در سازمان جلوگیری نمود، تا کارکنان و مدیران متحد و نفوذ ناپذیر به انجام وظایف بپردازند.
تبلیغات
یریدُونَ لِیطْفِؤُا نُورَ اللّهِ بِأَفْواهِهِمْ ... (صف، 8)
آنان تصمیم دارند که نور حق را با گفتار و سخنانشان خاموش کنند.
278.مهمترین وسیلة رقبا برای مقابله، تبلیغات است. البته مصادیق و متدهای تبلیغاتی که در هر عصر متفاوت است، باید شناسایی شود تا اولاً از آن ناحیه ضرری متوجه سازمان نشود و ثانیاً از آن به نفع خود بهره جست.
سنخیت با ماهیت‌کار
یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ نارًا وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ... (تحریم، 6)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خود و خانوادة خود را از آتشی که هیزم آن بدن مردم و سنگ‌ها هستند، بیم دهید، آتشی که بر آن فرشتگانی سخت‌گیر و درشت‌خو نگهبانند.
279.در واگذاری مسؤولیت‌ها، متصدّی هر کار باید با ماهیت آن کار سنخیت داشته باشد. اگر مسؤول جهنّم سخت‌گیر و نامهربان نباشد نمی‌تواند به وظیفه‌اش خوب عمل کند.
ویژگی‌های مدیران
فَلا تُطِعِ الْمُکَذِّبینَ (8) وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَیدْهِنُونَ (9) وَ لا‌تُطِعْ کُلَّ حَلاّفٍ مَهینٍ (10) هَمّازٍ مَشّاءٍ بِنَمیمٍ (11) مَنّاعٍ لِلْخَیرِ مُعْتَدٍ أَثیمٍ (12) عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِکَ زَنیمٍ (قلم، 13)
ای پیامبر! از دروغگویان پیروی نکن. تو اهل سازش نیستی ولی آنان دوست دارند که سازش کنی و آنان نیز به نفاق با تو سازش کنند. از فرومایگان که بسیار سوگند می‌خورند پیروی نکن و نیز آنان که بسیار عیب‌جو و برای سخن‌چینی پرجنب و جوش هستند، آنان که مانع کار خیر می‌شوند، متجاوز و گنه‌پیشه‌اند و خشن و بی‌ریشه‌اند.
280.رهبران و مدیران، باید سرچشمة نشاط، امید، وحدت و تقوی باشند و صفاتی همچون عیبجویی، سخن‌چینی، بخل و خشونت که هر یک عامل دلسردی و تفرقه است در آنان نباشد، زیرا در این آیات، فرمانبری از صاحبان این خصلت‌ها نهی شده است.
ادامه دارد...
- ۹۶/۱۲/۱۳