ادامه مباحث مدیریتی 16 به استنادآیات قرآنی
151.برای موفقیت بیشتر، باید روی افراد از کودکی و نوجوانی کار کرد تا خوبیها در آنان نهادینه شود که در این صورت رفتارهای صحیح طبق خلق و خوی ایشان صورت می‌گیرد.
دفع تهدیدها
قَیمًا لِینْذِرَ بَأْسًا شَدیدًا مِنْ لَدُنْهُ وَ یبَشِّرَ الْمُؤْمِنینَ ... (کهف، 2)
قرآن، کتابی استوار است تا عذاب شدید را هشدار دهد و به مؤمنان بشارت دهد.
152.دفع ضرر، مهم‌تر از جلب منفعت است. لذا سازمان‌ها باید در اولویت‌بندی بین دفع ضررهای احتمالی که به سازمان وارد می‌شود و منافعی که ناشی از انجام تصمیم و اقدامی در سازمان است، ابتدا به دفع ضرر بپردازند. (پیشی گرفتن هشدار عذاب بر بشارت، تبیین کننده این معناست.)
کیفیت کار
لِنَبْلُوَهُمْ أَیهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً (کهف، 7)
ما انسانها را می‌آزماییم تا مشخص شود، که کدامشان بهتر و نیکوتر عمل می‌کنند.
153.آنچه که باید در سازمان، در مورد عملکرد افراد، معیار و اصل باشد، کیفیت و بازدهی کار آنهاست، نه مقدار و کمّیت آن.
دوری از وعده‌دادن
وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیءٍ إِنّی فاعِلٌ ذلِکَ غَدًا (کهف، 23)
درباره هیچ چیز و هیچ کار، نگو که من حتماً آن را فردا انجام می‌دهم.
154.مدیران و رهبران سازمان باید به این نکته توجه کنند که فراهم کردن امکانات و مقدمات انجام برنامه‌ها، تضمین‌کنندة قطعیت اقدامات نیست، چون عوامل و متغیرهای دیگری وجود دارند که به راحتی می‌توانند شرایط را به گونه‌ای دیگر رقم بزنند.
دفع افسد به فاسد
أَمَّا السَّفینَةُ فَکانَتْ لِمَساکینَ یعْمَلُونَ فِی الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعیبَها وَ کانَ وَراءَهُمْ مَلِکٌ یأْخُذُ کُلَّ سَفینَةٍ غَصْبًا (کهف، 79)
حضرت خضر به حضرت موسی گفت: آن کشتی متعلق به چند یتیم است، آن را معیوب کردم زیرا پادشاهی در کمین بود که کشتی‌های سالم را غصب می‌کرد.
155.یکی از نکاتی که مدیران در طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات خود باید لحاظ کنند دفع افسد به فاسد و ترجیح اهم بر مهم است. (داشتن کشتی معیوب بهتر از نداشتن آن است.)
نیازسنجی
فَهَلْ نَجْعَلُ لَکَ خَرْجًا عَلى أَنْ تَجْعَلَ بَینَنا وَ بَینَهُمْ سَدًّا (کهف، 94)
مردم به ذوالقرنین گفتند: آیا حاضری که ما هزینه‌ای (پولی) به تو بدهیم تا بین ما و یأجوج و مأجوج، سدّی ایجاد کنی که در امنیت باشیم؟
156.مردم در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که نسبت به آن احساس نیاز کنند، مخصوصاً اگر نیازهای اساسی باشد. لذا سازمان‌ها باید به دنبال کارهایی باشند که در پی برآوردن نیازهای مردم باشد و از این طریق سرمایه‌های آنها را برای انجام برنامه‌ها به کار گیرند.
نامگذاری پروژه‌ها
یا زَکَرِیا إِنّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ اسْمُهُ یحْیى ... (مریم، 7)
ای زکریا! تو را به پسری بشارت می‌دهیم که نامش یحیی است.
157.مدیران، نامگذاری طرح‌ها، پروژه‌ها و محصولات را ساده نگیرند، زیرا نام نشانة اهداف، رسالت، مأموریت و فرهنگ سازمان است.
مسؤولیت خانوادگی
وَ کانَ یأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ... (مریم، 55)
اسماعیل، همواره خاندان خود را به نماز و زکات امر می‌کرد.
158.مدیران و رهبران سازمان‌ها و کسانی که مسؤولیت‌های سنگین اجتماعی دارند نباید از خانواده خود غافل شوند، بلکه باید علاوه بر مسؤولیت اجتماعی، به مسؤولیت خود در خانواده نیز بپردازند.
تخلف از فرمان جانشین
فَرَجَعَ مُوسى إِلى قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفًا قالَ یا قَوْمِ أَ لَمْ یعِدْکُمْ رَبُّکُمْ وَعْدًا حَسَنًا... فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدی (طه، 86)
حضرت موسی پس از شنیدن خبر نافرمانی قومش از هارون، به سرعت و با عصبانیت به سوی بنی‌اسراییل بازگشت و فرمود: آیا پروردگارتان به شما وعده جزای نیک نداد؟! پس چرا از وعده ای که با من داشتید تخلف کردید.
159.تخلف از فرامین جانشین، تخلف از خود مدیر است. (حضرت موسی به کسانی که از فرمان جانشینش (هارون) تخلف کردند، گفت: شما از من تخلف کردید.)
پیامد تصمیم، انسجام سازمانی
إِنّی خَشیتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَینَ بَنی إِسْرائیلَ ... (طه، 94)
هارون در جواب حضرت موسی که وی را به کم‌کاری متهم کرده بود، فرمود: من ترسیدم که بگویی: بین بنی‌اسرائیل تفرقه انداخته‌ای، به همین جهت در مقابل انحراف ایشان سکوت کردم.
160.در اتخاذ تصمیمات باید به عوارض و پیامدهای آن توجه کرد و این نکته را مدّ نظر قرار داد که حفظ وحدت و انسجام سازمان، مهم‌تر از توجه به مسائل دیگر است.
ادامه دارد...
- ۹۶/۰۶/۲۵